Makerspaces zijn een, relatief, recent fenomeen in Vlaanderen en Brussel. Het biedt een nieuwe context waarin kennis over en rond maakpraktijken gedeeld, uitgedaagd en gecreëerd wordt. Met Crafting Futures zijn we in eerste instantie op zoek naar de huidige maatschappelijk waardering van ambachtelijke kennis. Een nieuwe context waarin deze kennis aanwezig is, is dan ook uitermate interessant en relevant om aandacht aan te besteden. Dit document probeert inzicht te bieden in dit groeiende Vlaamse en Brusselse veld.
Enkele ateliers binnen de Maakfabriek in Antwerpen.
Diversiteit van het veld
Binnen dit rapport over makerspaces in Vlaanderen en Brussel is er een eerste brede mapping uitgevoerd. Hierin komen verschillende elementen aan bod. Allereerst is er aandacht voor de flexibiliteit binnen het begrip ‘makerspace’. Er is geen eenduidige afgebakende definitie. Als gevolg zijn er uiteenlopende praktijken en organisaties die een beroep doen op het begrip of die als dusdanig door externen worden benoemd. Van open werkingen waar iedereen welkom is om gedeelde machines en ruimte te gebruiken, tot deelateliers met ruimtes waarin vaste bewoners elk een stukje krijgen toegewezen, kortom wat een makerspace kan zijn is breed. Centraal staat wel telkens het maken van fysieke objecten en het delen van ruimte, gereedschap en kennis. In het rapport komt deze diversiteit aan organisaties aan bod. Zo worden de uiteenlopende werkvormen, organisatievormen en financieringswijzen aanwezig in het Vlaamse en Brusselse veld geduid.
Een blik in de makerspace binnen het Industriemuseum in Gent. Credit: Martin Corlazzoli in opdracht van het Industriemuseum.
Missie en beleid
Verder is er gekeken naar wat makerspaces net proberen te doen: wat is hun missie en visie, op welke maatschappelijke uitdagingen proberen ze antwoorden te formuleren? Hierbij ligt de focus op welke plek zij maakpraktijken net geven binnen hun werking en hoe ze deze contextualiseren binnen de bredere maatschappij. Een volgende stap is dus een blik op het beleid en hoe deze nieuwe praktijken zich hierin positioneren. Maar ook hoe het beleid in interactie gaat met deze nieuwe organisaties. Er is niet één beleidsinitiatief gericht op maakwerkingen, deze zijn terug te vinden op allerlei niveaus en binnen verschillende domeinen.
Netwerken en kennis
Een voorlaatste aandachtspunt is gericht op hoe maakwerkingen samenwerken of net niet. Er is vandaag geen overkoepelend netwerk aanwezig. Wel zijn er kleinere netwerken, waarbij organisaties met gelijkaardige werkwijzen of via geografische afbakening elkaar vinden. Ten slotte komt kennis(deling) binnen makerspaces aan bod. Allereerst wat voor kennis is er allemaal aanwezig, vervolgens hoe zullen participanten deze al dan niet onderling delen en welke plek krijgt deze kennis(deling) binnen de organisatie.
Dit rapport is dus een eerste verkenning van dit opkomende veld. In het verdere traject van Crafting Futures zullen enkele vragen en spanningen die aan bod komen in het rapport verder onder de loep worden genomen.
Download het rapport hier.